مهرپستی دالکی

شهر دالکی در حدود 80 کیلومتری شهر بوشهر و در فاصله 18کیلومتری شهر برازجان، مرکز شهرستان دشتستان؛ به دلیل قرارگرفتن در کنال مسیر ارتباطی بنادر استان بوشهر با نواحی داخلی ایران بخصوص شیراز، از قدیم دارای اهمیت و رونق بوده ‌است. وجود چشمه آب شیرین در شرق دالکی وعبور رودخانهٔ دالکی  از کنار این محل از دیر باز، سبب سکونت دراین ناحیه شده‌ است. این رودخانه از ارتفاعات بین دریاچه فامور و دشت ارژن در غرب شیراز سرچشمه می گیرد و پس از عبور از شهرستان کازرون وارد دشتستان می شود. جغرافی نویسان قدیم از این رود با نام “رود اخشین” یاد کرده اند.

گویند وجه تسمیه نام دالکی معنی آن باید زمین سنگی باشد زیرا کلمه “دال” در زبان پهلوی به معنی سنگ است که به حرف "ک" تشبیه و "ی" نسبت اضافه شده است بدان جهت که اطراف شهر را کوه و تپه های سنگی (سنگلاخ) زیادی احاطه کرده. معنی دیگر واژه "دال" عقاب و کرکس است و به نظر می رسد لانه این پرنده در اطراف شهر دالکی ، در گذشته به فراوانی وجود داشته است.

وجود شاهزاده احمد  یکی از نواده گان  امام موسی کاظم  (ع) است که  نسبت ایشان با  پنج نسل  به امام موسی کاظم (ع)  می رسد دلیل بر قدمت این منطقه دارد. از دیگر مکانهای تاریخی این شهر کاروانسرای مشیری است ( شکل 1 ) که به دستور مشیرالدوله والی وقت فارس با مصالحی از قلوه سنگ‌های رودخانه‌ای و ملات گچ بنا شده, همچنین پلی بر روی رودخانه دالکی که به " پل مشیری " معروف است ( شکل 2 )؛ که در فارسنامه ناصری چنین آمده است : در زمستان و اوایل بهار عبور کاروان از این رودخانه دشوار است و مرحوم حاج میرزاحسن خان مشیرالملک شیرازی طاب ثراه که سی سال بی مداخلت غیر وزیر مملکت فارس بود در سال 1286هَ . ق . پل معتبری از گچ خالص و سنگ و آجر که چندین طاق بزرگ و کوچک بر یکدیگر بهم پیوسته بساخت و چندین هزار تومان وجه رواج این زمان که شاید از سی هزار تومان بگذرد خرج این پل نمود. ( از کتاب فارسنامه ناصری - ص 324 )

اکتشافهای نفت در سالهای 1884 و 1890 میلادی به ترتیب بوسیله آلبرت هوتز(Albert Hotz – شکل 3) و شرکت انگلیسی بنام شرکت معادن ایران در منطقه دالکی سپرده شد که این استخراجها بی نتیجه بود. (از کتاب خاطرات هوتز – ص 3) ( شکل 4 )

این شهر متاسفانه بارها در زمان سلطه پلیس جنوب و به ریاست کلنل انگلیسی سایکس و همراهانش مورد تاخ و تاز قرار میگیرد و تا آخرین روزهای عمر پلیس جنوب (1919م) این امر ادامه دارد؛ 2 بار مردم این شهر به قتل عام رساندند و سران قیورش را به هندوستان تبعید کردند. تا آنجا که محمد علی کازرونی و فتح الله خان دالکی به دادخواهی مردم غیور این خطه به مجلس شورای ملی (1300ش) تلگرام می نویسند. (از کتاب پلیس جنوب – ص 279)

تاریخ پستی این شهر به سال 1915م بر میگردد؛ جاییکه یکی از مهر های زیبای نگاتیو ایران ظهور پیدا کرد (شکل 5 و 6 و 7 ). این مهر از سال 1925م تا 1919م بر روی نامه های ارسالی دیده شده؛ اندازه آن 2.5 * 2.5 سانتی متر و به صورت دایره بوده و با جوهر سیاه مصرف شده است. تاریخ مندرج در این مهر به سال 1333ق میباشد.

مهر پستی دیگر که از سال 1921 تا 1923م دیده شده ( شکل 8 و 9 ) ؛ به صورت دایره 2.9 * 2.9 سانتی متر و با مشخصات نام شهر به فارسی در بالا و انگلیسی (با نوشتار DALGUI) در بالا و تاریخ میلادی در وسط وجود دارد. از این مهر مصرف شده بر روی پاکت تا کنون 4 مورد دیده شده و از مهرهای نادر ایران محسوب میشود.(از کتاب مهرهای پستی ایران – آقای مصور)

متاسفانه از تاریخ 1923م به بعد اطلاعاتی در باره چگونگی مهرهای مصرفی این شهر اطلاعتی در دست نیست و مطالعات همچنان ادامه دارد.